دكتر مرتضی سبحانی نیا دبیر شورای حمایت توسعه اسبق سازمانهای مردم نهاد وزارت كشور در مصاحبه با برنامه «گفتگوی اجتماعی» رادیو گفت و گو در مورد نقش تشكلهای مردم نهاد در تسهلیگری اداره امور كشور بیان كرد: سازمانهای مردم نهاد عمر چندانی ندارند اما در بافت فرهنگی ایرانیان، مشاركت یك امر پذیرفته است كه پس از مدرن شدن با نام سازمانهای مردم نهاد از آن یاد میشود.
وی كاركردهای این سازمانها را بی شمار دانست و افزود: سازمانهای مردم نهاد هر جایی از فعالیتهای یك نظام زنده اجتماعی كه دارای خلأ باشد و توان دستگاههای دولتی كافی نباشد، به آنجا ورود میكنند.
مشاركت اجتماعی در فضای جامعه جاری و ساری است اما گاها دستگاهها برای این سازمانها سنگ اندازی میكنند. با توجه به وضعیت كنونی سازمانهای مردم نهاد كه تقریبا عددی نزدیك به ۱۰ هزار دارند حركت رو به جلو در تمام دنیا دارند و در ایران نیز این حركت امیدبخش است.
سبحانی نیا در مورد نقش دولت در تقویت تشكلهای مردم نهاد خاطرنشان كرد: این تشكلها در تمام دنیا بر پایه مردم هستند و در برخی كشورها، سازمانهای مردمی بر این تشكلها نظارت دارند.
عدم اعتماد بین سازمانهای مردم نهاد و نهادهای دولتی از جمله مانع تراشیهای دولت است.
دبیر شورای حمایت توسعه اسبق سازمانهای مردم نهاد وزارت كشور گفت: ساز و كاری كه وزارت كشور برای تاسیس سازمانهای مردم نهاد دارد در اندازه میزان اشتیاقی كه در فضای اجتماعی برای ایجاد این سازمانها وجود دارد، نیست. امروز برای تاسیس تشكلها باید از مجموعههای تخصصی استعلام شود و در جلسه هیئت نظارت چندین تن حضور دارند كه اجماع آنها كار سختی است. بنابراین عدم همسانسازی توان سازمان اجتماعی با حجم مطالبه بالا از جمله مسائل و مشكلات این حوزه است.
از ابتدای تاسیس این سازمانها، تخلفات متعددی نیز شكل گرفته است. معمولا اكثر سازمانهای مردم نهاد با منابع مالی تنیده هستند و با توجه به نگاه مثبت به آنها در دستگاههای دولتی خیلی راحت تر میتوانند از منابع مالی بهره ببرند. لذا باید بتوان ضابطه مندی به نحوی باشد كه سازمانهای مردم نهاد در حوزه مباحث مالی شفاف باشند كه در اعتمادسازی بین این سازمانها و دولت بسیار اثرگذار خواهد بود.
وی همچنین در ادامه مصاحبه با رادیو گفت و گو مطرح كرد: تا سال ۱۴۰۰، ۱۰ هزار سازمان مردم نهاد تشكیل شده و در ۳ سال گذشته هزار تشكل بر آنها افزوده شد كه به نظر میرسد با توجه به استقبال مردم در سطح جامعه برای تاسیس این سازمانها رقم قابل توجهی در این ۳ سال اضافه نشده است. سامانهای نیز برای این منظور (تاسیس تشكل) طراحی شده كه مشكلاتی دارد و به نظر میرسد سامانه چندان به توفیق دست نخواهند یافت مگر آنكه در سطح جامعه فرهنگسازی صورت گیرد.
تا زمانی كه هر یك از دستگاهها با یك استاندارد مختص به خود مجوز تشكلها را میدهند نمیتوان به یك الگوی منظم و دقیق دست یافت و لذا میتوان آنها را تجمیع كرد.
سبحانی نیا عدم اگاهی مردم را عاملی در عدم تاسیس سازمانهای مردم نهاد برشمرد و اضافه كرد: سازمان اجتماعی كشور نیز بضاعت چنین كاری را ندارد. بنابراین باید مجموعههای شتاب دهنده در سطح كشور برای ایجاد سازمانهای مردم نهاد ایجاد كرد تا به عنوان مشاورین حقوقی در كنار تشكلها قرار گرفته و اطلاعات و آگاهی لازم را در این حوزه به متقاضیان بدهند. این امر موجب ارتقای كیفی سازمانهای مردم نهاد شده و از بحرانهایی كه موجب بی اعتمادی میشود جلوگیری میكند.
مبنایی ترین مسئله برای برداشت موانع و تسهیل گری نهاد از جانب دولت، توسعه آموزشهای همگانی است. وزارت كشور درگیر ساختارهایی برای شكل دهی سازمانها مردم هستیم و فرصت مداخله در توسعه مبنایی و مفهومی ندارند. اگر نهادهای فرهنگساز در حوزه توسعه معارفی این تشكلها تولید محتوا كنند به موفقیتهای بیشتری دست خواهیم یافت.
